Dossier Geopolitiek

(Geschreven in 2014) (Met Updates 2023) (9 jaar later)

Geopolitiek is het bedrijven van machtspolitiek om strategische, politieke en economische invloed te krijgen en houden in een gewenst gebied. Ieder land bedrijft geopolitiek, vooral de grootmachten op de wereld.

Enkele voorbeelden:

China laat Noord-Korea al 60 jaar begaan, ze hebben liever dictatuur Noord-Korea met strafkampen als buurland dan een kapitalistisch herenigd Noord- en Zuid-Korea. China koopt in Afrika grond. Hun bedrijven vestigen zich over de hele wereld.

Rusland steunt het Syrië van dictator Assad die een bloedige oorlog voert tegen zijn eigen bevolking en zo heeft Rusland in het Midden-Oosten voet aan de grond (ze gebruiken een haven aan de Middellandse Zee). Tevens is het goed voor de (wapen)industrie, want Rusland levert wapens. Rusland steunt Cuba met handelsaangelegenheden, het eiland Cuba ligt 160 kilometer verwijderd van de VS.

Groot-Brittannië heroverde de Falklandeilanden (een koloniaal overblijfsel uit de 16e eeuw) in 1982 op Argentinië, een eiland bezitten op het zuidelijk halfrond is geopolitiek gezien zeer wenselijk. Het ging hierbij ook om territoriale wateren met vis en delfstoffen.

De Verenigde Staten De VS zien zichzelf als de politieman van de wereld en hebben militaire bases over de hele wereld (het aantal 800 komt naar voren, maar dit is moeilijk na te gaan). In Egypte werd dictator Mubarak 30 jaar militair gesteund totdat de bevolking hem verdreef. Begin deze eeuw waren de VS niet meer welkom in Saoedi-Arabië en na de aanslag in de VS op de Twin Towers werd alles gedaan om een vaste positie in het Midden-Oosten te houden. Dictator Saddam Hoessein van Irak zou massavernietigingswapens hebben en Al Qaida zou vanuit Irak opereren. Bewijsmateriaal werd vervalst en de wereld werd voorgelogen om Irak binnen te vallen en een bevriend regime te installeren. Het gaat hierbij om toegang tot de Iraakse olie te houden en om handelscontracten van Amerikaanse bouwbedrijven. Maar de VS hebben een traditie van een eeuw van interventies en bemoeienis in hun ‘eigen achtertuin’ heel Midden- en Zuid-Amerika. Cuba was het bordeel van Amerika voor Fidel Castro aan de macht kwam in 1959, daarom probeerden ze het eiland te heroveren in 1961 en is er sindsdien een boycot. (De VS hebben een basis op Cuba (Guantanamo Bay, een pachtregeling zonder eind, Cuba wil ervan af) waar ze gevangenen (oa. uit Afghanistan) vasthouden die niet een onder een rechtssysteem vallen).

Rusland De actuele crisis in Oekraïne en de Krim is een goed voorbeeld van geopolitiek en de aanleiding voor dit artikel. Rusland heeft in maart dit jaar het schiereiland de Krim ingenomen, dat deden ze door onherkenbare soldaten in te zetten. De Krim hoorde tot 1954 bij Rusland. Rusland huurde grondgebied met havens van de Oekraïne waar hun oorlogsschepen liggen. Door de politieke omwenteling in Oekraïne, waarbij het nieuwe machtscentrum afkerig van Rusland is, heeft president Poetin niet afgewacht tot Rusland de toegang tot de Krim en de havens wordt ontzegd en is er zelf binnengetrokken. De havens van Sebastopol met de Zwarte Zeevloot zijn strategisch van groot belang, in het noorden van Rusland zijn de havens in de winter dichtgevroren (afgezien van de haven van Kaliningrad, tussen Polen en Litouwen). Ook de inmenging in het oostelijk deel van Oekraïne is geopolitiek, Rusland wil geen westers georiënteerd land aan haar westgrens en steunt separatisten die Russisch gezind zijn. Deze politiek, met als afgrijselijk gevolg het neerschieten van een passagiersvliegtuig waarbij 196 Nederlanders omkwamen, is tevens te zien als een residu van en misschien een opleving van de Koude Oorlog.

De Koude Oorlog (in tegenstelling tot een daadwerkelijke echte oorlog, de term is van George Orwell uit 1945) is na de Tweede Wereldoorlog na de nederlaag van Hitler-Duitsland ontstaan, waarbij het ging om invloedssferen en zeggenschap. Duitsland werd in tweeën gesplitst, in Oost- en West Duitsland. Alle midden- en Oost-Europese landen kwamen onder niet-democratische Sovjet georiënteerde regeringen. Er was een ‘IJzeren Gordijn’ ontstaan tussen het westen en het oosten (de term is van Winston Churchill in 1946). Het communistische Rusland van Stalin en zijn opvolgers hebben tot 1989 met harde hand en inzet van militaire kracht hun belangen verdedigd: DDR 1953, Hongarije 1956, Praag 1968. Doordat het communistische systeem economisch gezien failliet was is het eind jaren ’80 geïmplodeerd en de toenmalige leider Gorbatsjov (glasnost en perestrojka) heeft door zijn terughoudende optreden voor grote veranderingen gezorgd en de Sovjet-Unie en het Warschaupact (een militair bondgenootschap) verdwenen.

Sinds de val van Berlijnse Muur en het ineenstorten van het communisme en de Sovjet-Unie in 1989 is er een geopolitieke strijd om Midden-en Oost Europa. De meeste mensen leren het niet met geschiedenisles op school en het is als vloeken in de kerk, maar historisch gezien komt voor Rusland de dreiging uit het Westen. Dit is begonnen met de inval van Napoleon in Rusland 1812, de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog waarin Rusland werd aangevallen. Als men vraagt wie Duitsland heeft verslagen in de Tweede Wereldoorlog, zeggen de meeste mensen de VS en het Westen. De feiten zijn dat er van de geschatte ruim 50 miljoen doden in de hele oorlog er ruim 20 miljoen in Rusland vielen (de cijfers lopen uiteen, het getal 27 miljoen wordt ook genoemd) (400.000 Amerikanen). Alle landen van Midden- en Oost Europa behoren 25 jaar na de val van de Berlijnse Muur tot de westerse invloedssfeer, het is dus niet zo verwonderlijk dat Rusland argwanend is ten opzichte van het Westen. De machtswisseling in Oekraïne in 2013 door een volksopstand is moeilijk te accepteren binnen het geopolitiek kader van de Rusland. Tevens is het een feit dat op de Krim en in Oost-Oekraïne het grootste deel van de bevolking Russisch is en liever bij Rusland wil horen. Het machtscentrum in Kiev wil natuurlijk geen grondgebied kwijt raken en daarom is het oorlog. De vraag is hierbij of het gaat om territoriale grenzen of grenzen die de wil van de bewoners respecteren. Staten denken altijd in de eerste plaats aan territorium en macht, mensen voelen waar ze bij horen en zoeken identiteit en verwantschap.

Het gevaar schuilt in een totale terugkeer van de Koude Oorlog, waarbij we absoluut niet vergeten mogen dat er in beide landen (de VS en Rusland) nog steeds genoeg kernwapens zijn om de hele wereld te vernietigen. Wie de jaren 1980 heeft meegemaakt kent de MAD doctrine: Mutual Assured Destruction, de wederzijds gegarandeerde vernietiging. De wereld leefde lange tijd onder een enorme dreiging van een allesvernietigende atoomoorlog. Opvallend is in dit verband dat de VS nu zeggen dat Rusland sinds 2008 rakettesten doen voor kruisraketten die voor atoomwapens zijn en een verdrag met de VS schenden. Ze weten het al sinds 2008 en zeggen het in 2014, zoiets roept vragen op.

Maar het westen heeft veel boter op het hoofd, ook Nederland. Als je jezelf in decennia lang afhankelijk maakt van Russisch gas en de export van je producten, als je Russische bedrijven toelaat met hun abjecte (wapen)handel (in de mooie kantoren op de Amsterdamse Zuidas), als de koning en koningin bier gaan drinken met politiek leider Poetin tijdens de Olympische spelen (februari dit jaar, 5 maanden geleden) en de minister-president en de top van het bedrijfsleven toasten met Poetin op nieuwe contracten, in een land met een gebrekkige democratie, waar geen persvrijheid is en politiek tegenstanders worden vermoord of in de gevangenis terechtkomen en hiermee impliciet de legitimiteit accepteert, dan denken de macht en de oligarchen in Rusland: we kunnen doen wat we willen.

Geopolitiek is zo oud als er staten zijn en zal er ook altijd zijn, maar het gaat om de omvang en impact en gelijke beoordelingen. We kunnen niet Rusland veroordelen en de VS en China niet veroordelen. Oorlog is in een tijd met technisch hoogwaardige wapens niet meer mogelijk, het staat gelijk aan massale vernietiging of zelfmoord. We moeten vertrouwen op internationale politieke organen als de Verenigde Naties en de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) en er maar het beste van hopen…

Update 23.09.2014

Rusland en China stemmen in de veiligheidsraad van de Verenigde Naties tegen het bombarderen van de zelfbenoemde islamitische Staat (IS) in Irak en Syrië. Wat er dan wel moet gebeuren zeggen ze niet, maar ze stemmen tegen omdat de VS voor is. Maar hier geldt zoals het bekende gezegde luidt: ‘De vijand van mijn vijand is mijn vriend’.

Maar de VS is ook ambigue (dubbelzinnig), president Obama noemt IS een ‘bedreiging voor de VS’ (net zo als ze Saddam Hoessein als bedreiging zagen voor hun eigen grondgebied). Hebben ze bommenwerpers, straaljagers, duikboten en invasietroepen? De VS heeft de afgelopen 24 uur 50 Tomahawk raketten vanaf hypermoderne oorlogsschepen afgeschoten. De schepen liggen in de Rode Zee en de Perzische Golf, duizenden kilometers vanaf de doelen in Syrië, ze schoten er 50 af à ca. 400.000 euro per stuk, in totaal 20 miljoen euro. En dat tegen een leger van middeleeuwse struikrovers die niets anders bezitten dan de kleren die ze aanhebben. Waarbij overigens wel de vraag is hoe ze aan geld en wapens komen. Van mensen die niets te verliezen hebben kun je echter nooit winnen, dat heeft Afghanistan laten zien waar de de VS en een groot aantal westerse landen meer dan 10 jaar hebben gevochten tegen de Taliban en niet hebben kunnen winnen, dat zegt genoeg. (De Sovjet-Unie kon in de jaren 1980 ook niet winnen. Afghanen hebben vechten in hun bloed zitten, decennia lang).

Opvallend is wel dat de aanvallen worden gesteund door Bahrein, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar en Jordanië. Dat zijn dan ineens bondgenoten: dictaturen die enkel door hun olie een rol op het wereldtoneel spelen. In Saoedi-Arabië mogen vrouwen geen auto rijden en krijgt een meneer die een blog bijhield waarin hij pleitte voor meer vrijheid duizend zweepslagen (50 per week, 20 weken), een gevangenisstraf van tien jaar, een boete van 191.000 euro en een reisverbod van tien jaar.

Update 20.06.2015

Vandaag in de Volkskrant een artikel over de hernieuwde stationering van kernwapens van de VS op Europees grondgebied . Rusland houdt grootschalige militaire oefeningen (zie boven over de terugkeer van de Koude Oorlog, wat ik juli 2014 schreef).

Opvallend is ook dat het noodlijdende Griekenland (zie elders op deze website) ineens ook in een geopolitieke context wordt geplaatst. Griekenland dreigt hulp aan Rusland te vragen en te krijgen als ze geen Europese steun meer krijgen. Een land in Zuid-Europa dat op de hand van Rusland is is natuurlijk niet mogelijk (dat zou hetzelfde zijn als Mexico een linkse regering zou krijgen), dan worden de westerse belangen geschaad (ironisch bedoeld). In die zin is dit hoopvol voor Griekenland, want geopolitiek mag altijd wat kosten. Oekraïne heeft inmiddels ook al zomaar 40 miljard dollar steun gehad van het IMF. Uiteindelijk gaat het er in Oekraïne natuurlijk om dat westerse (lees vooral Amerikaanse) bedrijven (Apple, Microsoft, Coca Cola, McDonald’s et cetera, et cetera) hun producten kunnen verkopen (liefst in een vrijhandelszone zonder al te veel belastingen, en anders kunnen ze zich altijd op de Amsterdamse Zuidas vestigen met een postbus).

Update 02.10.2015 (1 jaar na begin van dit bericht)

Rusland heeft zijn militaire aanwezigheid in Syrië uitgebreid en bombardeert doelen in Syrië. Rusland maakt gebruik van een havenstad in Syrië aan de Middellandse zee. Ze bestrijden ook de anti-Assad coalitie, want Assad is de bondgenoot. Iran en de Libanese Hezbollah militie steunen Assad ook. De anti-Assad coalitie wordt door de VS gesteund (door steun aan de Koerden). Het zal niet de eerste keer zijn dat er een niet voorziene oorlog uitbreekt door een onduidelijke situatie.

Update 20.02.2016 (2 jaar na het eerste bericht)

Uit een artikel in de Volkskrant van vandaag blijkt ook hoe de verantwoordelijken denken over vrijhandelsakkoord TTIP. Het belangrijkste doel is geopolitiek. TTIP zorgt ervoor dat Europa en de VS de norm gaan stellen en dat alle andere landen op de wereld zich daaraan zullen moeten aanpassen. Frans Timmermans zei dit: “Wij Amerikanen en Europeanen zijn in staat de toekomst voor deze wereld uit te stippelen (…).TTIP is een geostrategische overeenkomst. (….) …bepalen de Verenigde Staten en Europa de regels en anderen zullen moeten volgen(…)”. Deze uitspraak bevestigd mijn stellingen die boven zijn beschreven, het gaat om geopolitieke macht en de toegang tot economische markten (ik schreef erover in 1992).

Update 21.02.2016

Men heeft het over een terugkeer van de Koude Oorlog. Tevens worden er parallellen getrokken met Sarajevo 1914 toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak in een verwarrende tijd. In het tv programma Buitenhof werd gesproken over de terugkeer van de geschiedenis, waarbij gerefereerd werd aan het einde van de geschiedenis van Fukuyama begin jaren 1990. In 1992 schreef ik mijn artikel de geschiedenis herhaalt zich waarin ik reeds voorspelde dat de euforie die er na de val van het communisme was geen goede onderbouwing had. Hier te lezen: De geschiedenis herhaalt zich

Update 14.03.2016

6 april 2016 is er in Nederland een referendum over Oekraïne. Het gaat om een associatieverdrag waarbij samenwerking makkelijker wordt. De complexiteit is groot. In geopolitiek perspectief is het duidelijk dat er vanuit het westen al jaren de wens is de invloedssferen uit te breiden (zie boven). We herinneren ons de liberalen Hans van Balen en Guy Verhofstad die na de revolutie in Kiev in 2014 er als de kippen bij waren om hun voorkeur duidelijk te maken.

Maar het moet gezegd dat een groot deel van de inwoners van Oekraïne, en dan vooral de jongeren, snakken naar de westerse waarden (en dan de westerse waarden waar wij ondanks alles heel tevreden mee moeten zijn). Het land is door en door corrupt, ze zijn de oude Sovjet-mentaliteit en staatsinrichting nooit kwijt geraakt. Navrant is dat de revolutie in 2013 is ontstaan vanwege het niet ondertekenen van een associatieverdrag met de EU. In die zin kunnen we spreken van een echte volksopstand, een revolutie. Er zijn in 2014 ruim honderd doden gevallen, indrukwekkend waren de beelden van sluipschutters die op ongewapende betogers schoten.

Het is jammer dat het niet mogelijk is geweest Oekraïne een niet-gebonden land te maken, dat was en is de beste oplossing. Maar zoals boven reeds beschreven: staten denken in machtsposities en grondgebied, met alle gevaren vandien. Als we van de geschiedenis willen leren moeten we het concept van niet-gebonden landen verder uitwerken en toepassen.

Bijkomende factor is dat het referendum er mede is gekomen door een populaire website die bekend staat als rebels. Er zijn 450.000 handtekeningen binnengehaald (300.000 waren er nodig) en dat is een knappe prestatie. Mijn inziens is het associatieverdrag en de hele gang van zaken, waarbij de politiek een besluit neemt en als voldongen feit stelt, een katalysator voor zeer veel zaken die in Nederland de schijn van democratie hebben, maar enkel door machtspolitiek worden doorgedreven. Elders heb ik dat al eens beschreven, de burger mag eens in de 4 jaar stemmen en wat er in de tussentijd gebeurt is een voldongen feit. Tevens hebben 8 jaar economische crisis, de nationalisatie van banken, de miljardenbezuinigingen, de crisis bij de woningcorporaties, de afbraak van veel voorzieningen, de zelfverrijking van bestuurders, de massale instroom van asielzoekers sinds september 2015 enzovoort, enzovoort voor een diep gevoel van frustratie gezorgd. Het is natuurlijk duidelijk dat er in Nederland (en heel Europa) een economisch-politieke (en ook culturele) elite is is die de lakens uitdeelt. Dit zijn de industriëlen die de politici kennen en elkaar in particuliere circuits tegenkomen. Dit zijn de mensen uit de lijst die de Volkskrant ieder jaar samenstelt in de Top 200 van invloedrijkste Nederlanders en zakenblad Quote met de 500 rijkste mensen. Tevens is lobbyen een hele beroepstak geworden waar miljoenen in omgaan, dit wordt in het verborgene gehouden.

Iedere maatschappij, dictatuur en democratie, heeft een verzadigingspunt van onvrede. Boven dat verzadigingspunt ontstaan volksbewegingen, nieuwe partijen, soms zelfs revolutie. De onvrede kan linksom of rechtsom zijn uiting vinden. Dit was in 1989 in de DDR (en heel Oost-Europa, de ‘Fluwelen Revolutie’ in Tsjechoslowakije), in Oekraïne in 2014, maar ook Syriza (linkse politieke partij) in Griekenland. Zeer recent is de nieuwe politieke partij Alternative für Deutschland (AfD) in Duitsland die rechts is en opgericht werd uit onvrede met de immigratiepolitiek van de Duitse regering.

Update 01.04.2016

In de Volkskrant een interview met een hoge diplomaat Pierre Vimont. Het interview gaat over het associatieverdrag met Oekraïne en de verhouding met Rusland. Hij zegt:

“We gingen in 2008 onderhandelen over het associatieverdrag zonder dat we de geopolitieke aspecten ervan goed begrepen. Met enige aarzeling had Rusland in de jaren negentig geaccepteerd dat voormalige Oostbloklanden als Polen in de EU-sfeer terecht waren gekomen. Maar Oekraïne is een ander verhaal. De cultuur is veel meer verweven met die van Rusland en het land heeft lange tijd deel uitgemaakt van de Sovjet-Unie. Bovendien ligt het in het hart van botsende invloedssferen. Dat Poetin vindt dat Rusland invloed moet uitoefenen in Oekraïne hebben we destijds onvoldoende erkend”. (zie wat ik boven schreef in 2014).

“Het heeft denk ik met het wezen van de Europese Unie te maken. We zien onszelf als een soft power, als een instantie die altijd deel van de oplossing is, maar niet deel van het probleem kan zijn. Achteraf beschouwd was het naïef en misschien zelfs wel arrogant om eerst de onderhandelingen met Oekraïne af te willen sluiten, voordat we de Russische bezwaren serieus namen. We hadden in ieder geval beter aan ze moeten uitleggen wat we aan het doen waren. Daarnaast negeerden we andere voorstellen van Poetin en Medvedev voor samenwerking op het terrein van economie en veiligheid. Ook al waren die misschien niet goed en moeilijk met onze ideeën te rijmen, toch vind ik dat we het gesprek hadden moeten voeren. Bij de Russen groeide langzaam het idee dat we ze wilden isoleren.”

(Het gaat om economische macht, de meeste informatie die de voorstanders van het associatieverdrag geven gaat uit van handel, de bekende slogans horen we dan: ‘Nederland is een handelsland, we moeten het hebben van onze export’ etc.).

Maar ook geeft hij kritiek op Rusland: “Nou, ik ben bereid kritisch te zijn over de EU, maar we moeten ook eerlijk zijn over de rol van Rusland. Dat land heeft met de annexatie van de Krim tal van internationale conventies geschonden, niet in het minst de afspraken over de onafhankelijkheid van Oekraïne, inclusief de Krim. Die had Rusland zelf eerder erkend. Ook de Russische bemoeienis met het oosten van Oekraïne kan niet door de beugel.”

(hier was mijn inziens wel de toevoeging mogelijk geweest dat de driekwart van de bevolking van de Krim en Oost-Oekraïne zich Rus voelt, hier zou een oplossing voor moeten worden gevonden in meer soevereiniteit voor die regio’s).

Update 05.12.2016

De uitzending van het VARA tv programma De Grens over Cuba liet een goed voorbeeld van geopolitiek zien. De Verenigde Staten hebben al meer dan een eeuw een stuk grondgebied in bezit op Cuba met de naam Guantanamo Bay. Ze veroverden dat op de Spanjaarden en pachtten het sindsdien, maar het contract kan niet door Cuba opgezegd worden. Na de Cubaanse revolutie wilden de Cubanen het stuk grond en de baai weer in bezit krijgen, maar de VS wil dat niet. Ze hebben er een marinebasis waarmee ze de zeeën aldaar controleren. (Tevens zijn vermeende terroristen in een kamp opgesloten dat buiten het juridisch systeem van de VS valt).

Laten we deze gang van zaken nu eens tegenover de annexatie van de Krim door de Russen zetten. De Krim behoorde altijd bij Rusland, 3/4 van de bevolking is Rus. Ze willen hun marinebasis niet kwijt aan Oekraïne (zie boven). De annexatie werd internationaal sterk veroordeeld.

Men moet beide gevallen afkeuren, maar in de internationale politiek is alleen Rusland veroordeeld.

Update 29.06.2017 (3 jaar na het eerste bericht)

Een treffend voorbeeld van geopolitiek in de Volkskrant van 28.06.2017.

Het gaat om de Britse koloniale erfenis van de Chagos-archipel, vroeger behorend bij het eiland Mauritius midden in de Indische Oceaan ten zuid westen van India. Mauritius wil de Chagos eilanden terug en de zaak komt nu voor het internationale gerechtshof in Den Haag. Waar het geopolitiek gezien om gaat is dat Engeland het deel met de naam Diego Garcia aan de Verenigde Staten heeft verhuurd en dat er een militaire basis op is gevestigd die een cruciale rol speelde bij de oorlogen in Irak en Afghanistan. O, dat wisten we nog niet.

De 2000 bewoners van de Chagos eilanden werden in de jaren 1960 gedeporteerd. Zo gaat dat.

Update 11.08.2017

Noord-Korea is een angstwekkend land, dit land land is te vergelijken met de ergste dictaturen en regimes uit de geschiedenis. De huidige crisis laat zien waar geopolitiek toe kan leiden. Zoals boven beschreven (3 jaar geleden) is China de kwade genius achter Noord-Korea. China steunt Noord-Korea al sinds de Tweede Wereldoorlog en de Korea Oorlog. China is zelfs officieel bondgenoot met een verdrag. Te lezen is dat China Noord-Korea wil helpen bij een aanval door de VS. Het ergste opportunisme is te vinden in geopolitiek, maar dat heeft Machiavelli natuurlijk al beschreven in 1532 in De Vorst (ook De Heerser genoemd)…..

Maar ook de Verenigde Staten hanteren precies dezelfde uitgangspunten van dominantie en macht. Noord-Korea dreigt het eiland Guam in de Grote Oceaan aan te vallen met raketten. Guam is door de VS in 1898 veroverd op de Spanjaarden en het eiland is sindsdien Amerikaans grondgebied. Er zijn enorme militaire basis op gevestigd en er zijn havens voor oorlogsschepen (tijdens de oorlog in Vietnam jaren 1960, 1970 vertrokken de bommenwerpers vanaf dit eiland). Dit is wat ik boven beschreef (in 2014): ‘ze hebben militaire basis over de hele wereld’. Ook de VS hanteert een abjecte geopolitieke ideologie (eigenlijk door de hele geschiedenis heen, zie Dossier VS) deze wordt echter niet als zodanig gezien.

Met de huidige president is alles mogelijk en men moet hopen dat er in de VS genoeg mensen naast de president zijn die zo’n conflict rustig benaderen.

Update 24.08.2017

De Kaaimaneilanden (onder Cuba) zijn van Engeland. Engeland heeft wereldwijd 14 geopolitieke territoria. Vaak zijn het, naast strategisch gelegen plaatsen zoals Gibraltar, belastingontduikingsplaatsen waar de rijken van de wereld legaal (want er wordt niets tegen gedaan) hun vermogens aan de nationale belastingen onttrekken. Het gaat om miljarden euro’s.

Update 12.12.2017

In een tussenzin in een artikel over Rusland in Syrië: Syrië is de enige militaire basis van Rusland buiten het eigen grondgebied, de VS hebben 800 bases over de hele wereld. De Russen trekken veel militairen en materiaal terug na het verslaan van IS. Overigens bestond IS deels uit Iraakse soldaten die na de inval van de VS allemaal ontslagen waren. Dat hoor je ook nooit meer. Kritiek op de VS is minimaal, maar ze komen er mee weg (zie Dossier Amerika (VS).

Update 09.02.2018 (4 jaar later)

De olympische winterspelen in Zuid-Korea beginnen. Ze praten veel over Noord-Korea en een hereniging van beide landen, maar ze moeten natuurlijk praten over China dat Noord-Korea al decennia de hand boven het hoofd houdt. China wil geen kapitalistisch buurland dat na een hereniging Amerikaanse militairen aan de grens gaat stationeren (zie boven in 2014).

Update 14.02.2018

De Nederlandse minister Zijlstra van Buitenlandse zaken is afgetreden. Hij verzon zijn aanwezigheid in een buitenhuis in Rusland waar ook de president van Rusland Poetin aanwezig was. Poetin zou gezegd hebben dat zijn land naar een groot-Rusland streeft inclusief de Baltische staten als geopolitiek doel. Het bleek allemaal niet waar, hij was er niet bij en de woorden klopten niet. Op een partijcongres in 2016 gebruikte Zijlstra de vermeende woorden van Poetin om zijn argumenten krachtiger te maken. Het is exemplarisch hoe politici proberen een debat een door hen gewenste kant op te krijgen.

Rusland is een gemankeerde democratie met een hele of halve dictator aan de macht. Wat ze op de Krim en in Oost-Oekraïne gedaan hebben moet worden afgekeurd, maar wat het westen heeft gedaan is ook afkeurenswaardig. Het schijnt dat na de val van de Muur de Sovjet-Unie de snelle Duitse hereniging (1990) niet heeft tegengehouden op voorwaarde dat er vanuit midden Europa geen nieuwe dreiging ten opzichte van (nu) Rusland zou uitgaan. Dit is niet gebeurd. Dat verklaard de spanningen die in 25 jaar zijn opgebouwd. Heel midden Europa is inmiddels westers en dat gaat ook door (de EU wil uitbreiden op de Balkan).

In 1992 heb ik de analyse gemaakt dat de nieuwe wereldoorlog een handelsoorlog zou zijn, waar het veroveren van markten het doel zou zijn (artikel De geschiedenis herhaalt zich). Dit is de realiteit geworden. Het is vooral de Verenigde Staten die een agressieve handelsoorlog voert met al hun bedrijven en wereldwijd economisch imperialisme bedrijft. Alle fast-food ketens, technologiebedrijven zitten nu al in midden Europa. Ze zouden het liefst doorstoten naar Moskou als het zou kunnen.

Wat de Europa en de Verenigde Naties hadden moeten doen na de val van de Berlijnse Muur en de Duitse eenwording is een nieuwe categorie landen maken in de post-Koudeoorlogstijd. Oekraïne had een niet-gebonden land moeten worden na de Maidan revolutie (Kiev 2014).

Politici gebruiken geopolitieke argumenten voor hun eigen doelstellingen, historici zien geopolitiek in een breed kader en, als het goed is, zonder belangen.

Update 23.04.2018

Nieuwe vestiging McDonald’s bij Oosterhout Gelderland.

Update 20.08.2018

Tv programma Zomergasten van de VPRO had schrijver/journalist Pieter Waterdrinker te gast (19.08.2018, terug te luisteren op de website van de VPRO). Hij woont al jaren in Rusland en komt er al sinds begin jaren 1980. Zijn analyse van de positie van Rusland in de wereld was uitstekend. Het verbaasd dat je dit niet vaker hoort. De meeste analyses heb ik zelf ook (zie boven). Treffend dat hij tussendoor nog even sprak over de Maidan revolutie in Kiev (2014) en dat hij de CIA en Mossad er ook aantrof. Dat verbaasd niets, landen als de VS, Israël, maar Rusland zelf ook, zitten over de hele wereld, maar dat staat nooit in de krant.

De eenzijdige kijk op de gang van zaken komt door het geschiedenisonderwijs en de media. Op een publieke omroep is een actualiteitenrubriek nodig met achtergronden, direct na het journaal om 20.30 uur en niet in een documentaire die om 23.30 uur wordt uitgezonden. (In de jaren 1970/1980 was er een goed buitenlandprogramma met de naam Panoramiek met presentator Pieter de Vink. Dit programma wekte toen bij mij de interesse voor het buitenland).

Update 02.02.2019 (5 jaar later)

Zie boven 2014: Het gevaar schuilt in een totale terugkeer van de Koude Oorlog, waarbij we absoluut niet vergeten mogen dat er in beide landen (de VS en Rusland) nog steeds genoeg kernwapens zijn om de hele wereld te vernietigen. Wie de jaren ’80 heeft meegemaakt kent de MAD doctrine: Mutual Assured Destruction, de wederzijds gegarandeerde vernietiging. De wereld leefde lange tijd onder een enorme dreiging van een allesvernietigende atoomoorlog.

De Koude Oorlog en de jaren 1980 zijn terug. Het INF verdrag dat het bezit van kernwapens voor de korte afstand verbiedt is door de VS (president Trump) opgezegd. Vandaag heeft Rusland het verdrag ook opgezegd en aangekondigd nieuwe raketten te zullen gaan bouwen. In de media veel berichten die mij een Déjà Vu gevoel geven van de jaren 1980 (ik ben van die generatie). Déjà Vu is de indruk dat je iets al eerder hebt meegemaakt. Ronkende nieuwskoppen vandaag: een nucleair armageddon dreigt weer.

Goede historici weten dat we van de geschiedenis kunnen leren als we anders handelen dan in vroeger tijden en niet dezelfde fouten te maken. Daarom zeg ik dat met de hele geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog (het Duitse fascisme), het Sovjet-communisme en de Koude Oorlog we Oekraïne in 2014 tot een neutraal land als buffer tussen oost en west hadden moeten maken. (Punt).

Update 31.05.2019

Staten en regeringen redeneren zoals het hen uitkomt, historici kijken naar de echte achtergronden (zo objectief mogelijk, objectiviteit bestaat niet).

De term Informatieoorlog (InfoWar) is al in bezit genomen door idioten (met 1 hoofd idioot) (ik gebruik het woord eigenlijk nooit, maar in dit geval kan dat niet anders), maar er is wel degelijk wat ik een argumentenoorlog zou willen noemen. Er wordt al een paar jaar over de nieuwe dreiging vanuit Rusland gesproken (het land is een gemankeerde democratie met een ‘sterke man’ met zitvlees als leider). Tevens is er een discussie over een Europees leger en of dat er moet komen.

We moeten echter eerst naar de feiten kijken: Europa (alle landen) heeft ruim 740 miljoen inwoners en een oppervlakte van 10 miljoen km2. Rusland heeft 150 miljoen inwoners met 17 miljoen km2, het grootste land in oppervlakte op aarde, bijna 2 x zo groot. Wie is er hier de bedreiging voor een ander? dat is de vraag. Zoals eerder gezegd (6 jaar geleden zie boven): vanuit Russisch standpunt komt historisch gezien de dreiging uit het Westen. Alleen al vanwege het territorium van Rusland zullen de Russen kernwapens nooit opgeven. We zullen levenslang onder een atoomdreiging leven (al beseffen de meeste mens dit niet). Dit alles gezegd zijnde in de wetenschap dat president Poetin inmiddels een dictator is geworden (veranderd eigenhandig de termijn waarmee hij aan de macht blijft) en Rusland als land een gemankeerde democratie is zonder persvrijheid, maar met onderdrukking.

Update 19.06.2019

Het neerschieten van vliegtuig MH17 is 5 jaar geleden, 298 doden, waarvan 196 Nederlanders. Boven heb ik de geopolitieke kant beschreven, in 2014. We moeten enorm oppassen niet meegesleept te worden de verwerpelijke Amerikaanse oorlogsretoriek. Op meerdere gebieden zijn de Amerikanen hun beleid aan het uitvoeren. Troepenopbouw, Iran onder druk zetten enzovoort. Ik schreef het eerder.

De geschiedenis hoeft zich niet te herhalen en we kunnen leren van de geschiedenis, maar dan moeten we niet dezelfde fouten maken als in het verleden. Maar ik denk dat het al te laat is. Dit gaat een paar jaar goed en dan zoekt de VS een argument voor een volgende oorlog, net als in Irak, vooral als president Trump herkozen wordt, dan heeft hij zijn handen vrij voor acties want hij kan dan niet meer worden herkozen.

Update 19.07.2019

Feiten en cijfers zeggen soms veel. Peter de Waard in de Volkskrant schrijft over de defensiebudgetten. President Trump wil 750 miljard dollar gaan uitgeven aan defensie, (‘defensie’). De defensiebegroting van Frankrijk is groter dan die van Rusland. Europa samen geeft 1000 miljard uit. Rusland geeft 61 miljard dollar uit. Amerika wil dat ieder Europees land 2% van Bruto Nationaal Product gaat uitgeven aan defensie, dus nog veel meer dan nu het geval is. Nederland koopt 8 of 9 nieuwe Amerikaanse straaljagers extra bovenop de 37 al bestelde (kosten 90 miljoen per stuk).

Update 11.01.2020 (6 jaar later)

In de Verenigde Staten zit een soldaat diep onder de grond in een warme bunker, het bunkercomplex ligt midden in een woestijn in zwaar beveiligd gebied, hier is het altijd oorlog. Niemand weet waar het complex ligt en iedereen die er werkt heeft een geheimhoudingsverklaring moeten tekenen, schending zou een zware gevangenisstraf betekenen. De soldaat kijkt naar live beelden via satelliet op beeldschermen voor hem. Hij heeft een joystick in zijn rechterhand waarmee hij een zwaar bewapende drone (een klein onbemand vliegtuig) kan besturen en iedere plaats op de aarde kan aanwijzen. Van de veiligheidsdiensten heeft hij de gegevens gekregen van twee personen die zich op het vliegveld van Bagdad in Irak bevinden. De twee personen worden al jaren in de gaten gehouden en gevolgd, net zo als honderden mensen over de hele wereld permanent worden gevolgd. De soldaat praat met zijn commandant die zojuist met de president heeft gesproken. De president zei 1 woord: GO. De soldaat drukt op de knop op zijn joystick en de raket onder de drone vliegt razendsnel richting de de auto’s die op het vliegveld staan. De inzittenden vermoeden niets, zij waren midden in een gesprek, opeens horen ze een geruis, een fluittoon. De raket slaat in, alle inzittenden zijn dood, ook omstanders zijn dood, anderen zwaar gewond. (Dit is in de huidige tijd oorlog voeren).

Iran is een islamitische dictatuur sinds 1979 (en de gedode militair een medeverantwoordelijke), maar men kan de antipathie tegen de VS in Iran en in het hele Midden-Oosten niet los zien van de geschiedenis vanaf de jaren 1950: de door de VS gesteunde staatsgreep in 1953 om toegang tot de olie te behouden (ook in Irak in 1991 (eerste Golfoorlog) en 2003 (Nederland verleende politieke steun). De kritiekloze houding tegenover Israël, het 30 jaar steunen van Moebarak in Egypte (tot hij verdreven werd na een volksopstand). De decennialange vriendschap met Saoedi Arabië (vanwege de olie, ook een verwerpelijke dictatuur). Enzovoort. Als ieder land naar eigen goeddunken mensen gaat elimineren is het einde zoek en het verbaasd dan ook dat zoveel intellectuelen en ‘intellectuelen’ en ‘opiniemakers’ en ‘deskundigen’ van de talloze adviesbureaus en ‘denktanks’ dit zonder voorbehoud goedkeuren.

Update 09.08.2020

De VS wil militairen uit Duitsland verplaatsen naar Polen, de Duitsers geven te weinig uit aan defensie en de Polen hebben een rechtse regering die graag militairen op haar grondgebied wil hebben.

Wat moet gebeuren:

Alle Amerikaanse soldaten worden teruggetrokken uit heel Europa. alle Amerikaanse kernwapens worden weggehaald uit Europa, er komt verregaande samenwerking in een defensief Europees leger, Oekraïne wordt een ongebonden land (ed.). De betrekkingen met Rusland worden hersteld nadat ze de betrokkenheid bij het neerschieten van een passagiersvliegtuig hebben toegegeven (dit is zo goed als bewezen).

Het gaat niet gebeuren:

In de jaren 1990 was er een kans dat bovenstaande werkelijkheid was geworden en de wereld was bevrijd van de last van de geschiedenis, (hoewel het ‘Einde van de geschiedenis’ (Fukuyama) nooit zal aanbreken, ik schreef dit in 1992 in: De Geschiedenis herhaalt zich met Updates). De westerse ‘Drang nach Osten’ en expansiedrift (‘Lebensraum’ voor het bedrijfsleven, techbedrijven en fastfood enzovoort) onder aanvoering van de Verenigde Staten was echter te groot….

Helaas het is nu te laat…..

de oorlog is al gaande, het is echter een cyberoorlog, wij zien er niets van, maar op dit moment dat u dit leest zijn militairen in de VS en in Rusland en in China (en elders) bezig om bij computers in te breken, te verstoren, kapot te maken, te stelen, te spioneren, nepnieuws te verspreiden enzovoort. Wees niet naïef….

Update 30.08.2020

Dat de geschiedenis zich herhaalt schreef ik in 1992, tenzij de verantwoordelijken anders handelen, maar politici met kennis van de geschiedenis en met moraal zien we niet veel. In Wit-Rusland, ook Belarus genoemd, dreigt nu dezelfde situatie als in 2014 in Oekraïne. Maar we zien overal herhaalde patronen van onzekere burgers die een ‘sterke man’ willen die hen leidt. Het liefst scanderen ze in een vol station de leider na: ‘Sluit haar op’, ‘Maak Amerika weer groot’ en ‘Amerika Eerst’ .

Kort samengevat.

Fukuyama’s voorspelling (een wensdroom) in de jaren negentig (‘The End of History‘) had (misschien) kunnen uitkomen en de mensheid had uit de tredmolen van de geschiedenis kunnen stappen, maar de “Drang nach Osten’ van het Westen was te groot, geleid door de VS. Veel diplomaten erkennen dit (waaronder Jaap de Hoop Scheffer). Onafhankelijke historici weten dat de dreiging voor Rusland uit het Westen komt: Napoleon (1812) en twee wereldoorlogen. Europa 500 miljoen inwoners, Rusland 150 miljoen inwoners op 2 x zo groot grondgebied. De Russische economie is klein en drijft vooral op fossiele grondstoffen en delfstoffen die geld moeten opleveren. Oekraïne had in 2014 een onafhankelijk land moeten worden, zoals momenteel ook Wit-Rusland/Belarus (als het in die richting gaat). De handelwijze van president Poetin (20 jaar macht) is niet te verdedigen, de geopolitiek van Rusland is wel verklaarbaar, maar weinig mensen nemen de moeite zich in de historie van Rusland te verdiepen. Niet alleen politici, maar ook bekende journalisten en historici. Daarom spreek ik van de ‘tredmolen van de geschiedenis’ waarin de mensheid zich bevind en de geschiedenis zich daarom altijd herhaalt, tenzij er anders gehandeld wordt (zie De Geschiedenis herhaalt zich).

De huidige minister van Buitenlandse Zaken (Blok, VVD) studeerde bedrijfskunde. Deskundigheid: Volksgezondheid, Financiën, Integratie, Wonen (verhuurdersheffing), kortom, de aangewezen persoon voor Buitenlandse Zaken. (Hij volgde Halbe Zijlstra op na een verzonnen ontmoeting met Poetin waarin die blijk zou hebben gegeven van een streven naar een Groot-Rusland). Dat is het niveau in Nederland.

Echte maatschappijkritiek is bijna geheel verdwenen (vanaf de jaren 1990 toen alles en iedereen naar het midden is opgeschoven), slechts enkele media (De Groene Amsterdammer, Zembla, Tegenlicht ea.) zijn overgebleven met een kritische benadering. De publieke omroep staat onder druk door bezuinigingen. Sommige partijen willen het liefst zonder publieke omroep verder…..

Update 13.02.2021 (7 jaar later)

Dat het goed is Rusland proberen te begrijpen en niet alleen te veroordelen en zo de Koude Oorlog te doen herleven wordt slechts door enkelen begrepen. Vooral Duitsland zou meer moeite moeten doen. De Duitse Bondspresident Frank-Walter Steinmeier wordt in een artikel in de Volkskrant geciteerd: ‘Meer dan 20 miljoen mensen uit de toenmalige Sovjet-Unie zijn destijds omgekomen. Dat rechtvaardigt geen wangedrag van de Russische politiek vandaag, maar we moeten de historische dimensies wel in het oog houden.’ Precies wat ik in 2014 zei.

Zelf spreek al een paar jaar van ‘de tredmolen van de geschiedenis’ waar we door politici telkens in terechtkomen. Daarom herhaalt de geschiedenis zich zoals ik in 1992 schreef.

Update 25.03.2021

President Poetin is in 20 jaar afgegleden tot een ordinaire dictator waarbij alle middelen worden toegepast inclusief liquidaties en opsluiting in kampen van tegenstanders. De voorgeschiedenis vanaf de val van de Muur (1989) en de ineenstorting van de Sovjet-Unie (1991) beschreef ik boven. De vraag die hier beantwoord wordt is waarom Rusland aan zijn kernmacht vasthoud en waarom digitale spionage en het verspreiden van nepnieuws de aanpak is. Het is antwoord is simpel: kernwapenafschrikking is relatief goedkoop. Zoals boven beschreven zijn de defensie-uitgaven van Rusland in vergelijking met die van de VS niet hoog, zelfs laag te noemen. Bovendien is het bevolkingsaantal van 150 miljoen tegenover 500 miljoen Europeanen en 330 miljoen Noord-Amerikanen erg laag. Ze moeten roeien met de riemen die ze hebben. Ook digitale spionage en het verspreiden van nep-nieuws (fake-news) is goedkoop en kan makkelijk vanuit het land zelf gedaan worden (je hoeft er de deur niet voor uit). Opvallend genoeg gebeurt dit met de gratis door het Amerikaanse bedrijfsleven aangeboden sociale media. Het is de achterdeur van je huis niet op slot doen en dan klagen dat er is ingebroken.

Ze zullen alles doen om het land te beschermen. Ze moeten inventief zijn en strategisch denken, daarom was laatst in het nieuws dat het waarschijnlijk is dat Russische onderzeeërs weten waar de trans-Atlantische onderzeese kabels lopen van de VS naar Europa (Ierland), ze zullen alles netjes opgeslagen hebben op hun computers. Sabotage zou ontwrichting van de totale maatschappij betekenen (we horen politici er nooit over praten). Iedereen met een strategisch doel zoekt naar de meest effectieve methodes om de vijand tegen te werken. De satellieten van de VS houden de hele wereld in de gaten, drones bespioneren de hele wereld (soms wordt er een neergeschoten), afluisteren is normaal zoals Edward Snowden heeft laten zien (hij woont nog steeds als banneling in Rusland).

Ik schreef het al eerder: er is in 30 jaar een giftige cocktail van honderden problemen ingeschonken, opdrinken zou de dood betekenen…..

Update 06.04.2021

President Poetin heeft een wet ondertekend waardoor hij aan het eind van zijn huidige ambtstermijn in 2024 nog twee keer 6 jaar president kan blijven. Het is dan 2036 en hij zal boven de 80 jaar zijn en langer dan dictator Stalin het land leiden. Waarschijnlijker is het dat hij een vertrouweling zal aanwijzen als zijn opvolger.

De ontwikkelingen zijn wat verontrustend, Rusland is troepen aan het versterken aan de grens met Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk gaat samen met de de NAVO in Oekraïne oefenen en het leger trainen….De tredmolen is in werking….Nagenoeg alle commentatoren en analytici volgen de platgetreden paden van de geschiedenis en praten elkaar na.…

Update 12.04.2021

Interessante afgeluisterde telefoongesprekken uit 2014 toen het vliegtuig MH17 werd neergeschoten. De BUK raket was Russisch (onderzoekscollectief Bellincat liet het bewijs een paar jaar gelden al zien, er zijn talloze beelden van de vrachtwagens met de raketten), maar ze wisten niet waarop ze schoten, ze dachten een Oekraïens militair toestel neergeschoten te hebben. Dat de pro-Russische separatisten in de oostelijke provincies van Oekraïne en Rusland tot op de dag van vandaag ontkennen überhaupt een vliegtuig neergeschoten te hebben zal er wat mee te hebben: het was een catastrofale fout. Ontkennen is voor ieder land in conflict met een ander land de standaard procedure.

Dat het luchtruim boven een oorlogsgebied niet gesloten was blijft overigens onderbelicht, omvliegen is duurder. Waar we ook niet meer over horen is dat tot het neerschieten van het vliegtuig Rusland een bevriende natie was, we herinneren ons de bekende foto waarop het Koninklijk Huis een glas bier heft met president Poetin (10 februari 2014) en de landbouw export naar Rusland bloeide.

Amerikaanse marineschepen gaan naar de Zwarte Zee, officieel doel zijn ‘oefeningen’, dit is ook standaard verklaring. De schepen moeten vooraf toestemming van Turkije hebben, want de wateren aldaar zijn van Turkije.

Een kat in het nauw maakt rare sprongen, Poetin verdedig ik niet, maar Rusland is in de verdediging gedrongen, dat verklaard hun handelen. De ingeslagen weg van confrontatie is heilloos.

Update 15.05.2021

In een interview met een Nederlandse journalist wordt de beroemde schrijver John Le Carré aangehaald die gezegd heeft dat na de val van de Muur (1989) Oost en West een kans hadden om een betere wereld te maken maar dat de kans verloren is gegaan in het omarmen van het neoliberalisme. Hij noemt dat het grootste verdriet van zijn leven….

Ik zeg hetzelfde. In de jaren 1990 was er even hoop, hoewel ‘het einde van de geschiedenis’ naïef was. Gelukkig zag ik het direct, geschiedenis gestudeerd hebbende, en schreef het op. Maar de westerse machten en krachten onder aanvoering van het overschatte land de Verenigde Staten wilden de wereld onder controle brengen en hun economische en militaire dominantie opleggen. Ik schreef het boven al eerder. Tot 2014 was Rusland een bevriende natie waar gretig zaken mee gedaan werd (vooral Nederland). Zolang er geld verdiend kan worden en Rusland doet wat het westen wil gaat het goed. We zitten nu op de weg van confrontatie: ‘L histoire se répète’.

Update 28.05.2021

Uit 2020: Dat de geschiedenis zich herhaalt schreef ik in 1992, tenzij de verantwoordelijken anders handelen, maar politici met kennis van de geschiedenis en met moraal zien we niet veel. In Wit-Rusland, ook Belarus genoemd, dreigt nu dezelfde situatie als in 2014 in Oekraïne.

Belarus/Wit Rusland heeft een dictator die er al 26 jaar zit, een rabiate dictator gesteund door het Rusland van Poetin. Ze schromen niet een vliegtuig dwingen te landen en een journalist te arresteren, puur staatsterrorisme. Rusland is ook afgegleden naar een dictatuur waar een oppositieleider in een strafkamp wordt opgesloten. Ondanks dit alles moet er politiek met moraliteit bedreven worden, want een alternatief is er niet, het alternatief is de hel….

Update 15.06.2021

Een NAVO bijeenkomst in Brussel, 30 landen komen bijeen en vergaderen. Het aloude vijand denken uit de Koude Oorlog is (bijna) terug, na 30 jaar. Verschil met vroeger is dat China nu ook een wereldmacht is geworden.

Fellow-travellers werden de mensen genoemd die in de tijd van de communistische Sovjet-Unie (1917/1922-1991) sympathie hadden voor het land ondanks het feit dat het een dictatuur was met stafkampen (De Goelag werkkampen). Ook in deze tijd zijn er fellow-travellers, mensen met sympathie voor Poetin (in het Duits ‘Poetinversteher’)(het is de wens voor een ‘Sterke Man’: De ‘Sterke Man’ / Leider) inclusief enkele politici. In 1991 schreef ik al dat het geloof in het communisme een substituut voor religie was, het ‘Aardse Paradijs’ met de klassenloze maatschappij (in Het Einde van het Communisme).

Update 07.08.2021

Terug geredeneerd is er een patroon:

Het is de VS (en het westen) altijd om de olie gegaan in het Midden-Oosten, in de jaren 1950 toen in Perzië/Iran een democratische gekozen premier (Mossadeq) met hulp van de CIA werd afgezet na nationalisatie van de oliesector (hier ligt de oorsprong van het diepe anti-Amerika sentiment en (mede) van de Islamitische revolutie in 1989 die tot dictatuur heeft geleidt). In 1990 toen Irak Koeweit had bezet (de 1e Golfoorlog) en ook in 2003 (de 2e Golfoorlog) toen (dictator) Saddam Hoessein werd verdreven en er een bevriend regime kwam en Irak tot op de dag van vandaag in chaos is gestort. (zie boven 2014). (Misschien wordt dit verder uitgewerkt).

Aanvullingen mogelijk.

Update 19.08.2021

De situatie in Afghanistan is binnen zeer korte tijd geëscaleerd, de Taliban hebben binnen een maand de macht veroverd na vertrek van de VS militairen en de NAVO. Een heel gecompliceerd land, daarom een korte verkenning.

Afghanistan is een heel boeiend en mooi land met een rijke geschiedenis. Het ligt in het midden in Centraal-Azië met grote buurlanden als Iran en Pakistan, in het noorden Rusland (ten tijde van de USSR/Sovjet-Unie een buurland) en grootmacht China in het oosten, Deze geografische ligging alleen al is binnen het kader van geopolitiek kwetsbaar. Dit speelt al sinds de bekende zijderoute 2500 jaar geleden toen goederen uit China (scheepvaart was er nog niet) over land naar het westen werden getransporteerd. In de koloniale tijd waren de Britten in het land (die zuidoostelijk gelegen India als kolonie hadden) tot 100 jaar geleden. Het land kende een voorspoedige periode in de jaren 1960, 1970 met een westers aandoende maatschappij (zo is goed te zien op foto’s en video’s) en ze hebben een koningshuis gehad dat voor modernisering zorgde.

Na 1979 was er een bezetting door de Sovjet-Unie die een communistische partij steunden. Het communisme was anti-religie, de islam. Het was de tijd van de Koude Oorlog en de VS steunden islamitische strijders die tegen Rusland vochten, een goed voorbeeld van geopolitiek: ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend’. Na 10 jaar gaven de Russen het op want ze konden niet winnen. Een burgeroorlog brak uit in verdeeld land. Afghanistan (het hele continent) is van oudsher een tribaal land/stammenland en islamitisch. Wij in het westen begrijpen niet hoe zo’n land werkt (de oorsprong van de huidige mislukking waarvan de afloop onbekend is), de Taliban kwamen aan de macht en bloedige jaren volgden met islamitische wetten van het openbaar ophangen van mensen, hand af hakken na diefstal en volledig bedekte vrouwen in boerka die geen onderwijs mochten krijgen. Ze leven eigenlijk niet in de moderne tijd, maar in de Middeleeuwen. Na de aanslagen in 2001 op 11 september Twin Towers New York (volgende maand 20 jaar geleden) en het brein Bin-Laden (uit Saoedi-Arabië) en de terroristen opleidingskampen die in het land waren ontstaan volgde een 20 jaar durende oorlog die nu verloren is.

Wat hier niet aan bod komt is de grondstoffen die in het land aanwezig zijn en die een bron van rijkdom kunnen zijn. als ze goed gedolven worden. Tevens speelt de drugs/papaver/heroïne kwestie, want veel boeren hebben een inkomen hiermee. Daarom heb ik jaren geleden al een gezegd dat ze beter iedere boer met het geld dat nu gebruikt wordt aan oorlog een stuk land hadden moeten geven. Maar wel controleren dat er geen papavers worden gekweekt, dat zal niet moeilijk zijn, want Amerika heeft de mogelijkheid om de hele wereld af te luisteren en te bespioneren met drones en satellieten…..

Het VS/USA leger met het hoogste defensiebudget van de wereld (10x zo hoog als Rusland) heeft samen met de NAVO/NATO (30 landen) in 20 jaar niet kunnen winnen van een stel struikrovers met pick-up trucks en Kalasjnikovs. 3500 gesneuvelde militairen. 1000 miljard kosten. 240.000 burgerdoden. Dit geeft te denken.

Imposing democracy and western values does not work, we have seen it before in Iraq, Libya and others. The USA and NATO countries tried for 20 years in Afghanistan. Moreover, there is a past with colonialism and opposing East-West interests. Dit schreef ik elders eerder deze week, vandaag zegt mevrouw Judy Dempsey van Carnegie Europe (een Europese organisatie/denktank) in de Volkskrant: de poging van Europa en de VS om waarden, democratie of veiligheid te exporteren is mislukt. Het was te verwachten, helaas. Men is bij de NAVO ernstig bezorgd over de hele gang van zaken, want ze hebben dit nooit voorzien. Het lijkt erop dat het zo moeizaam tot stand gekomen en getrainde leger van de regering in Afghanistan (300.000 man tegen geschat 80.000 Taliban) bijna niet heeft gevochten tegen de Taliban, en, als ik mijn niet vergis, zag ik op tv beelden Taliban strijders met hypermoderne in bezit genomen Amerikaanse wapens rondrijden.

Het is moeilijk om hier een analyse van te maken. Mijn analyse is dat Amerika, de Verenigde Staten, niet de oplossing zijn maar het probleem (een groot taboe). Er is een diep antiwesters sentiment (met name de VS) in grote delen van de (armere) wereld die haar oorsprong al vindt in het vroegere kolonialisme, latere imperialisme en de huidige dominantie positie in de wereld. Ook het opleggen van westerse waarden en democratie gaat niet, dit zijn maatschappelijke processen die decennia, soms een eeuw, kunnen duren, wij moeten ons er niet mee bemoeien, we zeggen ‘bondgenoot’ (door de olie) Saoedi-Arabië, ook een dictatuur, lijfstraffen en gebrek aan rechten voor vrouwen, niet dat ze zich naar de westerse waarden moeten schikken. Het acute probleem voor Afghanistan is dat er in het land zelf een westers georiënteerd deel van de bevolking is, vooral in Kabul, die nu na 20 jaar weer anders (streng religieus) moeten gaan leven. Binnen het land speelt zich nu een strijd af tussen moderniteit en traditionaliteit/religieus conservatisme. Een duivels probleem.

Een bijzonder mooi gemaakte documentaire op tv (4 delen) over Afghanistan. Nooit geziene archiefbeelden. De strijd tussen moderniteit en traditie/religie, Amerika en Rusland/Sovjet-Unie vechten er 40 jaar lang hun geopolitieke strijd uit. Moet na het 8 uur Journaal worden uitgezonden. Nu laat op de avond als mensen die het zouden moeten zien en de volgende dag naar hun werk moeten al in bed liggen. Maar gelukkig terug te zien: https://www.npostart.nl/VPWON_1323042

Update 25.09.2021

Zie boven eerder dit jaar: Dat het luchtruim boven een oorlogsgebied niet gesloten was blijft overigens onderbelicht, omvliegen is duurder. RTL deed onderzoek, zeer ernstig en verbijsterend:

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5252765/mh17-luchtruim-veiligheid-burgerluchtvaart-geheim-gespreksverslag

Update 16.10.2021

Uit mijn archief geschreven op 20 januari 2010, 11 jaar geleden:

“De Taliban zijn waarschijnlijk niet met militaire middelen te verslaan. De oorlog duurt al bijna 10 jaar en de conclusie is dat de best getrainde legers van de wereld met alle hoogwaardige techniek (satellieten, op afstand bestuurbare vliegtuigen, nachtkijkers et cetera) niet in staat zijn om te winnen. De Taliban/Afghanen hebben niet anders gekend dan strijd, het zit in hun bloed, ze vechten al generaties (10 jaar tegen de Russen), of ze leven of dood zijn maakt hen niet uit, want ze vechten voor een hoger doel. Een AK 47, wat raketten en springstoffen zijn genoeg, ze leven in holen in de bergen en geven nooit op. Het is dezelfde mentaliteit als de Vietcong in Vietnam in de jaren ’60 van de vorige eeuw en we weten hoe dit is afgelopen….”.

en:

“Een andere benadering van de hele situatie is misschien zinvol. Hier moest ik aan denken toen ik las dat 1 Amerikaanse militair 1 miljoen dollar per jaar kost. Ik ken de cijfers niet, maar mijn vermoeden is dat de oorlog meer kost dan de staatsbegroting van het HELE land. De deal met de Taliban is: wapens inleveren, Al Qaida verbieden en het geld dat nu naar de oorlog gaat de komende 10, 20 jaar in de economie stoppen. Er is geld genoeg om iedere Afgaan een stuk land te geven om in zijn levensonderhoud te voorzien. Met een ander woord heet dat uitkopen”.

Update 10.11.2021

Veel mensen denken dat politiek en moraliteit samen gaan, dat is echter (meestal) niet het geval. Politiek denker Machiavelli (1469-1527) schreef er al over in zijn boek De Heerser (ook vertaald als De Vorst), het doel heiligt de middelen (hoewel er in zijn tijd ook goede bedoelingen achter zaten, dit wordt vaak vergeten). Een lelijk voorbeeld is wat er met vluchtelingen in Belarus (Wit Rusland) gebeurd. Dictator Loekasjenko geeft vluchtelingen uit het Midden-Oosten een visum om per vliegtuig (!) zijn land binnen te komen en laat ze vervolgens naar de grens met Polen gaan waar ze de EU binnen kunnen komen. Deze vluchtelingen worden nu heen en weer geschoven en overleven in de bossen aldaar. Mensen gebruiken voor een politiek doel, hoe cynisch kan een politicus worden. Overigens wordt Loekasjenko in eigen land land ook gesteund, want een corrupt regime maakt mensen bang en onderdanig (ook veelvoorkomend). De protesten die er zijn worden met harde hand de kop in gedrukt, dit doet aan Oekraïne denken in 2014. Tevens ondersteund de Russische president Poetin Belarus, dit is de geopolitiek waar dit bericht mee begon in 2014, alweer 7 jaar geleden, gelukkig steeds beter gelezen, want helaas moet gezegd dat er in de gevestigde media weinig aandacht is voor dit soort zaken en bovendien zijn er weinig mensen die het lef hebben om stevige en brede analyses te maken. Historicus Maarten van Rossem is iemand die af en toe een goed tegengeluid laat horen, maar dat is in de onderbreking van een populaire tv quiz…

Lees ook Dossier Vluchtelingen met Updates.

Update 03.12.2021

Staten, regeringen en ministers van buitenlandse zaken denken geopolitiek en handelen strategisch, moraal speelt geen of nauwelijks een rol. De gewone burger leest slechts een klein deel van de uitkomsten van hun overwegingen in de media. Meestal dreigende taal voor de bühne. Men moet even in figuurlijke zin in het land gaan wonen (visualiseren) om een land te begrijpen.

Laten we Moskou nemen. Rusland is (zoals boven reeds geschreven) in landoppervlak het grootse land op aarde, maar er wonen slecht 150 miljoen mensen (een verouderende bevolking, een zwakke economie (fossiele brandstoffen zorgen voor inkomsten) ze zien zich tegenover het Westen (Europa, VS en Japan en andere landen) ca. 1 miljard mensen en China in het oosten met 1.4 miljard mensen waarvan veel mensen en landen direct aan hun landsgrens. Daarom willen ze geen NAVO en westers georiënteerde landen (en raketten) aan hun westelijke landsgrens in Oekraïne en Belarus ea.). (Daarom zullen ze ook hun kernwapens nooit opgeven, zie boven). Al deze gegevens zijn de achtergrond van hun geopolitiek handelen. Door de klimaatcrisis/energiecrisis is er in Europa een grote behoefte aan gas (Nederland is grotendeels gestopt met het naar boven halen van gas na 50 jaar (vanwege aardebevingen in Groningen). Voor Rusland is dit nu een geopolitiek wapen geworden: kiezen tussen Russisch gas of in de kou zitten in de winter. Ook de nieuwe gaspijpleiding Nord Stream 2 is een geopolitiek wapen, de beslissing/toestemming hierover loopt nog. (Hier zit meer achter dan we in de media lezen, we zullen het nooit weten).

President Poetin verdedig ik echter geheel niet, want dat Rusland een gemankeerde democratie is met een corrupte economische klasse (de bekende oligarchen die na het communisme de macht overnamen en connectie hebben met de politiek) en grote verschillen tussen arm en rijk is zeker.

China ziet de wereld als markt voor zich, decennialang heeft het westen al hun producten daar goedkoop laten assembleren (al de westerse bedrijven zijn er rijk door geworden, zie Dossier China), nu zijn ze zelf economisch sterk geworden (net als Japan in de jaren 1970) en gaan de hele wereld over (kopen grond in Afrika en havens (Griekenland) en versterken hun leger en vooral hun zeevloot. Taiwan zien ze als afvallige provincie en ze streven naar ‘hereniging’. Ook delen van de zee aldaar worden betwist. (Zie ook Dossier China).

De VS (Noord-Amerika) is altijd al een land geweest dat zich over de hele aardbol heeft begeven en ze zien zichzelf als politieagent van de wereld (worden daarin ook gesteund) en hebben ca 800 basis her en der over de hele wereld verspreid liggen en voeren hun oorlogen wereldwijd (Vietnam, Irak ea.). Een hele eeuw lang steunden ze rechte dictaturen en abjecte dictators in Midden- en Zuid-Amerika die ze als ‘achtertuin’ (is invloedsfeer) beschouwen (Nicaragua, Honduras, Chili enzovoort). De CIA gaf en geeft ondersteuning aan alles wat de VS als ‘vitale belangen’ zien. Ook in Oekraïne wordt steun verleend, maar het is allemaal geheim en daarom berichten de media er nooit over. Pas als de documenten na 50 jaar worden vrijgegeven lezen we er wat over.

Hun bedrijven zien de wereld ook als markt (net als China) waar winsten te behalen zijn en markten moeten worden veroverd (fastfood, food, koffie, Big Tech, streaming diensten enzovoort (dit beschreef ik elders, voor het eerst al in de jaren 1990). (Zie ook Dossier Amerika (VS)). In de westerse opinie wordt de VS echter als ‘goed’ gezien, kritiek is beperkt tot enkele kritische bladen (De Groene).

Zoals in 2014 geschreven moet we het handelen van alle drie de landen met dezelfde maatstaven beoordelen.

Update 22.12.2021

De spanningen lopen op tussen Rusland en het Westen geheel zoals ik boven al jaren geleden beschreef, de Koude Oorlog is terug. Het gaat er echter niet om of je in 2021 een analyse hebt over de opgelopen spanningen, het gaat er om dat je 30 jaar geleden zag aankomen wat er zou kunnen gaan gebeuren als er op dezelfde manier politiek wordt bedreven als in het verleden, dat heet leren van de geschiedenis. Daarom spreek ik van de tredmolen van de geschiedenis waar de gevestigde politiek en politici in zitten, net als hamsters in een kooi. Gelukkig heb ik niet de ambitie om iemand te overtuigen en ben ik geen politicus of journalist. In de post-Koude Oorlog tijd in de jaren 1990 schreef ik ‘De geschiedenis herhaalt zich’ en in de 30 jaar daarna ben ik dit blijven volgen. Voorspellingen doen is goed naar het heden kijken zei Marshall McLuhan (in de jaren 1970).

Update 27.12.2021

Rusland, president Poetin, minister van buitenlandse zaken Lavrov willen in januari gaan onderhandelen met het Westen en voeren dezelfde argumenten aan als ik boven deed (opvallend), maar zoals ten overvloede gezegd ben ik geen aanhanger van Poetin. ‘Putinversteher‘ heet dat in het Duits, je kunt er beter niet van beschuldigd worden. Ik studeerde echter geschiedenis en heb geen voorkeuren, ik analyseer en dat doe ik zo onafhankelijk mogelijk. Dat raketschild in Oost-Europa uit de jaren 1990 was ik even vergeten in mijn argumentatie, maar als ik mij niet vergis begon de ‘Drang nach Osten’ van het Westen toen al (zie boven).

Update 07.01.2022 (8 jaar later)

Goed om vandaag mijn argumenten uit 2014 (8 jaar geleden) te lezen dat voor Rusland de dreiging historisch gezien uit het westen komt en dat dit in de Russische geopolitiek vandaag nog steeds een rol speelt. Het gaat er om dat men na de jaren 1990, na de implosie van de Sovjet-Unie, hier een mening en visie over had, want 30 jaar later heeft Poetin zich ontwikkeld tot een verkapte dictator, nu is het te laat, de polarisatie is al daar. Veel argumenten die ik sinds 2014 ontwikkelde worden vandaag opgeschreven in de Volkskrant door Willem F. Korthals Altes (1949, oud rechter): https://www.volkskrant.nl/ts-be7d348f .

Overigens staan er nog 2 interessante artikelen in de Volkrant vandaag over Rusland. Een Belarussische schrijver die in België woont heeft interessante argumenten, maar noemt het denkbeeldig (niet mogelijk) dat Oekraïne binnen de NAVO komt en dat er rakketten aan de grens met Rusland komen op 10 minuten afstand van Moskou. Dit is nu juist waar het om gaat, alles in het westen is op gericht deze optie wel te verwezenlijken netzo als de VS het liefst haar eigen fregatten en vliegdekschepen in de haven van Sebastopol (op door Rusland geannexeerde Krim) wil laten aanmeren (waarmee ik de annexatie overigens niet goedkeur).

Maar mijn argument is altijd en overal: wat wil de bevolking? staten denken in territorium en macht (Rusland, China en de VS), mensen denken en voelen een identiteit waar ze bij horen. (Zie boven, ik schrijf dit al zo lang).

We moeten nu maar hopen dat het komende overleg tussen de VS en Rusland iets oplevert…..

De auteur studeerde geschiedenis en aardrijkskunde en heeft voor beide vakken de onderwijsbevoegdheid.

Dit blog wordt geschreven zonder subsidie en/of crowdfunding en is onafhankelijk.

Alle genoemde personen worden besproken in hun functie.

Geef een reactie Reactie annuleren

Vul je reactie hier in ...

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

E-mail (vereist) (Adres wordt niet getoond)

Naam (vereist)

Website

Je reageert onder je WordPress.com account. ( Log uit / Bijwerken )

Je reageert onder je Facebook account. ( Log uit / Bijwerken )

Annuleren

Verbinden met %s