(Geschreven in 1999, voor de eeuwwisseling) (Update 2025, 26 jaar later)
2000 A.D. Anno Domini, in het jaar van onze Heer.
“Wij staan nog net als de jager/verzamelaar in een groot donker bos waar natuurrampen en ziekten ons bedreigen en bliksemflitsen oplichten met onze twijfels, angsten en vermeende zekerheden. Het verschil is slechts dat wij geen knuppel in onze hand hebben maar een mobiele telefoon en een computer”. (1999).
1999. Nu de eeuw en het millennium ten einde lopen en wij in het jaar 2000 terechtkomen is het interessant hierbij te kijken naar het samenvallen van 2000 jaar christendom en het honderdste sterfjaar van Friedrich Nietzsche.
Het christendom is een sprookje voor volwassenen, maar wel een heel nuttig sprookje, dat heel lang heeft standgehouden net zo als alle andere wereldreligies die het bestaan voor velen zinvol en dragelijk maken. De hele menselijke geschiedenis op aarde en de persoonlijke geschiedenis van ieder mens afzonderlijk worden gekenmerkt door een tijdloze en onbegrensde zoektocht naar een houvast en een verklaring voor de onvolmaaktheid van het aardse bestaan.
De oermens, de jager-verzamelaar, werd gekweld en bedreigd door het hem omringende natuurgeweld. Om de angsten te bezweren werd de natuur als goddelijk gezien en vereerd: aarde-, water- en vuur godsdiensten ontstonden. De Agrarische revolutie, het zich op een plaats vestigen en het verbouwen van voedsel en domesticeren van dieren, was een belangrijke ontwikkeling. Deze heeft zich op verschillende continenten afgespeeld en was de aanzet tot verschillende beschavingen. Ieder van deze beschavingen heeft haar behoefte aan zingeving op eigen wijze beantwoordt, hoe groter de angst voor het onbekende, hoe groter de behoefte aan religie en godsdienst. Wereldse en gelovige machten strijden om de heerschappij. In ons deel van de wereld komt toevalligerwijs het christendom als invloedrijkste levensbeschouwing naar voren en daar danken wij het jaar 2000 aan.
Toch zijn er altijd mensen geweest die twijfelden aan de inhoud en de pretenties van het christendom. Deze werden in de Middeleeuwen op de brandstapel verbrand. Later ontrafelden kritische geesten samen met de voortgang met de wetenschap steeds meer van de christelijke moraal, Friedrich Nietzsche het meest rigoureus. Zijn “God is dood” is na ruim honderd jaar nog steeds niet ten volle in de beschaving doordrongen. Verklaarbaar, want de mens is nu zelf verantwoordelijk voor zijn eigen daden en keuzes en daarom blijft de behoefte aan een leidraad en een moraal onveranderd hoog. Destemeer nu in de afgelopen twee eeuwen radicale ideologieën hebben laten zien dat zij geen alternatief kunnen bieden en het aardse paradijs even moeilijk te vinden is als het hemelse paradijs. Ook de enorme wetenschappelijke, technische en materiële ontwikkeling sinds de Industriële revolutie, vooral tijdens de laatste honderd jaar, laat, ondanks alle voordelen en vooruitgang, nijpende vragen onbeantwoord en roept juist fundamentele vragen op over beïnvloeding van het menselijk leven en de natuur.
Wij staan nog net als de jager/verzamelaar in een groot donker bos waar natuurrampen en ziekten ons bedreigen en bliksemflitsen oplichten met onze twijfels, angsten en vermeende zekerheden. Het verschil is slechts dat wij geen knuppel in onze hand hebben maar een mobiele telefoon en een computer.
Update 2020
Lees ook het artikel over Friedrich Nietzsche: Friedrich Nietzsche (1844 – 1900)
Update 08.06.2021
Geschreven in 1999, 22 jaar geleden:
Wij staan nog net als de jager/verzamelaar in een groot donker bos waar natuurrampen en ziekten ons bedreigen en bliksemflitsen oplichten met onze twijfels, angsten en vermeende zekerheden. Het verschil is slechts dat wij geen knuppel in onze hand hebben maar een mobiele telefoon en een computer.
De pandemie en de kilmaatcrisis zijn grootheden waartegenover de mens klein wordt, de huizenhoge pretenties van wetenschap en techniek/technologie verkruimelen, hoewel een vaccin tegen covid-19 zeer snel is gevonden (door de DNA techniek als ik het goed heb begrepen). De mensheid dobbert in een schuitje op een woeste zee, maar waarheen het gaat weet niemand meer, ook de leidinggevenden niet. Er is genoeg technologie om de zaken in goede banen te leiden, maar tegenstrijdigheid in beleid en egoïsme voeren de boventoon. Zoals in 1996 AL geconstateerd leven we in een periode van schaarste, schaarste aan verantwoorde energie en grondstoffen, water, schone lucht, ruimte en dergelijke. Schaarste moet worden verdeeld en daar wringt de schoen, want het is ieder voor zich, de mentaliteit van het gecultiveerde egoïsme van het kapitalisme. Zolang hier geen verandering plaatsvindt zal het bootje blijven ronddraaien en de mens kennende is het waarschijnlijk teveel gevraagd….
Update 23.12.2022
“Wij staan nog net als de jager/verzamelaar in een groot donker bos waar natuurrampen en ziekten ons bedreigen en bliksemflitsen oplichten met onze twijfels, angsten en vermeende zekerheden. Het verschil is slechts dat wij geen knuppel in onze hand hebben maar een mobiele telefoon en een computer“.
In de eeuw van de totale communicatie is, net als in de vorige eeuw, een heel land vergiftigd door staatspropaganda en dicteert de leider soldaten te sterven in loopgraven. (Rusland).
Update 21.12.2024 (25 jaar later)
De kortste dag van het jaar en de zon schijnt niet. Er hangen donkere wolken boven de wereld bevolkt door 8 miljard mensen. Oorlogen, strijd om grondstoffen, conflicten om grond (Israël), klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit e.a. In meerdere Dossiers schreef ik er over.
Lees ook (als er tijd voor is) Condition Humaine uit 1993.
Update 07.05.2025
De paus is dood en er moet een nieuwe paus gekozen worden. De bisschoppen (tot 80 jaar) zijn in conclaaf. Over de geschiedenis van de Rooms Katholieke kerk horen we niets meer. Samen met de conquistadores (Spaanse en Portugese veroveraars) kwamen ze aan land in Midden- en Zuid Amerika (500 jaar geleden) om het ‘enig ware geloof’ te brengen bij de inheemse bevolking (‘indianen’) en hun culturen te onderwerpen, hun goud te stelen en zo meer. Hele beschavingen werden uitgeroeid: Maya’s en Azteken (Mexico) en de Inca’s (Chili). De kerk als instituut staat garant voor brandstapels in de Middeleeuwen en eeuwen misbruik binnen de gemeenschap (internaten met verkapte dwangarbeid en seksueel misbruik door de geforceerde seksuele onthouding (celibaat).
Iedere religie komt voort uit angst. (zie boven). Vanaf de oermens, de jager verzamelaar, hebben mensen hun eigen godsdienst geschapen om omringende dreiging te bezweren. Wetenschap heeft het hogere ontkracht (Nietzsche) en de mens is zelf verantwoordelijk voor haar daden. Maar dat kan de mens niet aan, de mens kan niet zonder religie, nationalisme en een monarchie (koningshuis). In het huidige tijdsgewricht kijken we naar een cultuur in verval, met name in het Westen want elders zijn ze bezig met overleven. De huidige cultuur kenmerkt zich door dolgedraaide commercialisering op alle gebieden door het (vooral Amerikaanse) liberaal kapitalisme. De paus die overleden is, paus Franciscus, had echter wel enkele goede inzichten die we niet verwachtten van dit instituut zoals aandacht voor armoede in de wereld, het misbruik en klimaatverandering. We wachten op Witte Rook voor een echt progressieve paus.
Update 30.12.2025
26 jaar later. “Wij staan nog net als de jager/verzamelaar in een groot donker bos waar natuurrampen en ziekten ons bedreigen en bliksemflitsen oplichten met onze twijfels, angsten en vermeende zekerheden. Het verschil is slechts dat wij geen knuppel in onze hand hebben maar een mobiele telefoon en een computer”.
Aanvullingen mogelijk.
Feiten en Meningen 