(Geschreven in 2021)

De steeds vaker voorkomende berichtten en onderzoeken over misbruik van vooral jonge mensen in sport (turnen ea) komt ook voort uit de prestatiemaatschappij waar winnen het ultieme doel is geworden ten koste alles. Het is ook de uiting van de liberale ideologie van een meritocratie, je ben wat je presteert, winnen is te danken aan je eigen inspanning alleen. In de hele liberaal-kapitalistische maatschappij is winnen het doel geworden, in studie, werk, hoever je vliegreis is geweest, hoe mooi je woont en in welke auto je rijdt en dus ook sport: je wint of je verliest, als je verliest is dat je eigen schuld. Je moet winnen. In een trainingssituatie bij sport, ballet speelt de machtsverhouding tussen leraar en leerling en het leeftijdsverschil een grote rol. In de maatschappij is er ook een groot machtsverschil, dit is wat de meritocratie is gaan heten. De meritocratie gaat uit van gelijke kansen voor iedereen, in theorie, maar er zijn helemaal geen gelijke kansen hebben meerdere onderzoeken uitgewezen. Het milieu waar je geboren wordt, de stad, wijk, het schooladvies bepalen hoe het je later zal vergaan in de maatschappij. Een simpel voorbeeld is dat (witte) vermogenden steeds vaker hun kind naar een (witte) privéschool laten gaan en dat het regulier onderwijs kampt met geld- en personeel tekorten (ik schreef er jaren geleden over, als je een leidende rol wil spelen als kenniseconomie moet je er ook veel geld voor uitrekken: Kenniseconomie en onderwijs). Ook privé bijles is een steeds vaker voorkomende praktijk. Bovendien is de multiculturele maatschappij steeds complexer geworden en discriminatie een veelvoorkomend verschijnsel. Ook hier is de meritocratie aan de orde: als je niet slaagt heb je je best niet genoeg gedaan (men moet zich ‘invechten’ zoals een politicus (ik meen MP Rutte) heeft gezegd, als je dat zo formuleert dan krijg je de maatschappij van vandaag).

Ook de media (radio, tv etc) houden van winnaars en succes: voetballers, sporters (de Olympische Spelen met Gouden Medailles!), uit de cultuursector (kunstenaars: schrijvers, schilders, acteurs etc), succesvolle ondernemers enzovoort. Van verliezers houden ze niet, want die trekken geen publiek en kijkers. Hoewel een dramatisch verhaal over een mislukking het ook goed doet (liefst met tranen).

Het is eigenlijk het idee van de Amerikaanse droom, in theorie kan iedereen rijk en succesvol worden en dat heb je dan helemaal aan jezelf te danken. De praktijk zijn miljoenen armen die onder een brug slapen en voedselbonnen nodig hebben. Ik schreef er in de jaren 1990 al over (Dossier Amerika (VS). Als een een olievlek heeft deze illusie zich over de hele wereld verspreid. Vooral in deze tijd van grote transities waar het gaat om de verdeling van schaarste zal winnen of verliezen steeds meer een rol gaan spelen, de coronapandemie versterkt dit proces ondanks de massieve overheidssteun. Schaarste aan welvaart, schone lucht, schoon water, ruimte, grondstoffen, energie (gasprijs, stroomprijs) en dergelijke. Iedere vorm van solidariteit gaat op deze manier verloren. De mensen die niet mee kunnen komen zijn de ‘deplorables‘ (sneue, betreurenswaardige mensen, gezegd door Hillary Clinton). Hier komt de winst van Trump in 2016 vandaan. Het zogenoemde ‘populisme’ is er op gebaseerd, want zoals ik eerder al schreef heeft het populisme hoofdzakelijk een sociaal-economische achtergrond (De Boze Burger en het ‘populisme’), maar omdat buitenlanders, immigranten en vluchtelingen een makkelijk aan te wijzen groep zijn worden zij als oorzaak van de problemen gezien (de zondebok, we hebben het in de geschiedenis eerder gezien). Sociaal-economische problemen komen samen in de grote steden waar armoede en frustratie hoog zijn. Armoede is er hoofdzakelijk in de steden, rijkdom aan de randen van de stad en in de buitengebieden. In Nederland is er al sinds de jaren 1980 populisme (Hans Janmaat) en van begin af aan is er een overlapping geweest met rechts-extremisme en het einde van deze ontwikkeling is niet te verwachten (Dossier Migratie/Immigratie).

The winner takes all.

Als de regerende partijen lang genoeg de problemen niet aanpakken, ontstaat een giftig mengsel van onvrede en woede en uiteindelijk rijdt de ME politie door straat, want de macht zal verzet altijd gebruiken om haar bevoorrechte positie te verdedigen onder het mom van rechtsorde….zo is het in de hele geschiedenis gegaan in alle landen.

Update 07.12.2021

‘De toegang tot kwalitatief goed onderwijs hangt nu teveel af van de portemonnee van ouders’. Vandaag een artikel in de Volkskrant over toegenomen kansenongelijkheid: https://www.nos.nl/l/t/2408491

Aanvullingen en wijzigingen mogelijk, al schrijvend wordt een mening gevormd.

(C) Ronald Puma

De auteur studeerde geschiedenis en aardrijkskunde en heeft voor beide vakken de onderwijsbevoegdheid.

Dit blog komt tot stand zonder subsidie en/of crowdfunding en is onafhankelijk.